Advies

Digitale transformatie in de Rotterdamse cultuursector


Digitalisering is in een stroomversnelling geraakt tijdens de coronacrisis. Zo zijn er meer vormen van publieksbeleving, educatieve tools, samenwerkingsverbanden en platforms ontwikkeld, en wordt er veel gebruik gemaakt van sociale media om het publiek te bereiken en om input te vragen. Er wordt ook efficiënter gebruik gemaakt van ruimte en er is meer samenwerking tussen culturele instellingen en tussen makers onderling. Digitale innovatie kan dan ook een positieve invloed hebben op de inclusiviteit en interconnectiviteit van de sector.

LEES HET ADVIES

Momentum vasthouden
Wel zijn er een aantal uitdagingen, zoals gebrek aan middelen, kennis en verdienmodellen, die verdere digitalisering bemoeilijken. Het structureel maken van de digitale innovaties die in het culturele veld gemaakt zijn tijdens de coronacrisis blijkt nog een uitdaging. Het momentum dat er was, dreigt bij sommige instellingen weer te verdwijnen. Drie factoren hebben hier invloed op:
1) of er genoeg personeel, geld en kennis is;
2) of er genoeg digital natives betrokken worden binnen de organisatie;
3) of digitalisering een centrale plek heeft gekregen binnen de organisatie.

Ook geeft het huidige subsidiestelsel instellingen niet voldoende ruimte om te experimenteren.

Inclusiviteit
Op het gebied van inclusiviteit biedt digitalisering de cultuursector vooral kansen voor het publieksbereik. Denk aan het bereiken van nieuwe doelgroepen, zoals jongeren en mensen die anders niet hadden kunnen participeren omdat ze ver weg wonen of niet mobiel zijn. Het bereiken van publiek is echter iets anders dan het betrekken van publiek. Er moet daarom op een andere manier dan voorheen worden nagedacht over het betrekken van het publiek, bijvoorbeeld door middel van online interactie, meer ontsluiting van de maakprocessen en meer coproductie.

Interconnectiviteit
Op het gebied van interconnectiviteit draagt digitalisering vooral bij aan nieuwe samenwerkingsverbanden binnen de cultuursector, maar ook daarbuiten. Samenwerkingen met organisaties en makers buiten Rotterdam ontstaan makkelijker dan voorheen. Voor lokale samenwerking staat de eilandjescultuur van veel Rotterdamse instellingen echter nog in de weg. Veel instellingen zijn bezig met hun eigen digitale transformatie en zien nog maar beperkt de mogelijkheden voor transformatie op bredere schaal. Op makersniveau ontstaan via digitale netwerken wel nieuwe, collectieve vormen van samenwerking. Dit biedt ook mogelijkheden om de solidariteit onder Rotterdamse makers te vergroten.

De gemeente Rotterdam heeft het voornemen om een digitale voorbeeldstad te zijn en presteert in andere sectoren goed op het gebied van digitalisering. Met betrekking tot de digitale transformatie van culturele veld heeft de gemeente nog geen uitgewerkte visie. Met dit advies wil de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur het gesprek over digitalisering in de cultuursector op gang brengen, om zo bij te dragen een integrale visie voor digitalisering voor de cultuursector van Rotterdam.

Welke stappen zijn er te nemen?
De Raad beveelt de culturele instellingen in Rotterdam aan om digital natives meer te betrekken binnen de organisatie, om de (intersectorale) samenwerking met anderen op te zoeken, om fair pay naar het digitale domein te vertalen en om de ethische vraagstukken omtrent privacy en dataverzameling niet uit het oog te verliezen.

De Raad beveelt de gemeente Rotterdam aan om een integrale visie uit te werken voor de digitale transformatie in de stad waar de culturele sector ook een plek in heeft. Ook zou er moeten worden onderzocht of het subsidiestelsel in Rotterdam meer ruimte kan bieden voor instellingen om aan de slag te gaan met digitalisering. De meeste huidige subsidiemogelijkheden bieden onvoldoende ruimte voor instellingen en makers om te experimenteren en investeringen te doen met oog op de lange termijn. Subsidiënten die prestatie-eisen stellen houden bovendien nog onvoldoende rekening met digitale culturele activiteiten en digitale bezoekersaantallen. Digitale culturele activiteiten moeten als volwaardig cultureel aanbod beschouwd worden.

Voor sommige makers en bezoekers is kunst- en cultuur juist een ontsnapping van de digitale wereld. De Raad vindt het van belang dat deze mensen zich ook nog thuis voelen en kunnen herkennen in het culturele veld in Rotterdam. Het is dus vooral zaak om goed na te gaan wat de kansen van digitalisering zijn voor ieders praktijk en niet zomaar mee te gaan met digitaliseringstrends. Hiervoor is het noodzakelijk om het gesprek over digitalisering op breed niveau te voeren en ook ruimte te laten voor kritische geluiden.

LEES HET ADVIES
PDF advies
Relevante links

DEN
Reflectie op het advies