Villa Zebra
Advies
€ 375.500 (onder voorbehoud)
€ 385.745
€ 375.500
Prijspeil 2020. Bron: Gemeente Rotterdam
Samenvatting van het advies
Beoordeling van de aanvraag
De Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur is enthousiast over het trackrecord van Villa Zebra: het sterke artistieke beleid in combinatie met het bijzondere (landelijke) aanbod. De Cultuurplanaanvraag staat echter in het teken van grote veranderingen. Het plan formuleert de ambities nog weinig concreet. Veel hangt af van of Villa Zebra (VZ) een nieuwe locatie op Rotterdam Zuid weet te vinden en vooral een nieuwe directeur. Op een nieuwe locatie en met een nieuwe directeur moet de organisatie zich zien te vernieuwen. De Raad maakt zich zorgen over de bedrijfsvoering en financieringsmix van Villa Zebra en deelt het optimisme over de te verwachten inkomsten niet.
Villa Zebra heeft veel ambities. Zij wil meer (kwetsbare) kinderen bereiken in het primair onderwijs, speciaal onderwijs en in de wijken, maar de kernkwaliteit van de organisatie behouden, dat creatieve makers kinderen meenemen naar hun wereld. VZ koppelt nog weinig concrete plannen aan deze ambities. Ook ontbreken een marketingplan en een helder financieel plan.
Geadviseerd subsidiebedrag
De RRKC weet niet hoe en in welke mate VZ haar plannen kan realiseren. Daarom heeft de Raad de aanvraag inhoudelijk beoordeeld in samenhang met het trackrecord van VZ, ervan uitgaande dat Villa Zebra in staat is de gewenste omslag te maken.
De Raad adviseert Villa Zebra het huidige subsidiebedrag toe te kennen onder de strikte voorwaarde dat vóór 1 januari 2021 een nieuwe directeur is aangesteld, die een concreter meerjarenbeleidsplan kan presenteren voor dezelfde deadline. De Raad adviseert het college in afwachting daarvan het huidige subsidiebedrag voor Villa Zebra te reserveren.
Samenvatting van de aanvraag geschreven door de instelling
Villa Zebra gaat veranderen. We gaan ons sterker inzetten voor die groepen kinderen, die ons meer nodig hebben, zoals kinderen die opgroeien in achterstandssituaties, chronisch zieke kinderen of kinderen met psychische en fysieke uitdagingen. We gaan de wijk in en zijn op zoek naar een nieuw hoofdkwartier in Rotterdam-Zuid. Van daaruit zwermen we uit over de stad en gaan op zoek naar twee satellietlocaties, bij voorkeur in combinatie met andere maatschappelijke organisaties en we maken een mobiele kleine villa, waarmee we kunnen opduiken op plekken waar dat nodig en gewenst is, bijvoorbeeld in het Sophia Kinderziekenhuis.
‘It takes a village to raise a child’, is een oud Afrikaans gezegde, dat duidelijk maakt dat er een hele gemeenschap nodig is om kinderen een veilige en vrije jeugd te garanderen. Villa Zebra gaat daarom nóg meer verbinding zoeken, met ouders en verzorgers, met families, met de werknemers van de stad, met de makers van de stad, met onafhankelijke denkers, met de wijken, met de buurten en de scholen.
De beeldende kunst is steeds het vertrekpunt. De wereld van de beeldende kunst is snel aan het veranderen. De ontwikkelingen op het gebied van nieuwe media, van techniek en design raken de beeldende kunsten en ook zijn er steeds meer crossovers met andere domeinen zoals muziek, dans en allerlei vormen van ‘jongerencultuur’, zoals spoken word en hiphop. Daarom spreken we over creatieve makers. We gebruiken de term ‘makers’ omdat we zoeken naar nieuwe, inspirerende mensen met diverse achtergronden, die een voorbeeld en rolmodel voor de kinderen van Rotterdam kunnen zijn.
Voor het aanbod van de binnenschoolse cultuureducatie betekent de verandering dat we ons nog sterker gaan richten op scholen met veel leerlingen uit achterstandssituaties en het Speciaal Onderwijs. Om meer te leren over de impact van ons werk, kiezen we voor een sterkere evaluatieaanpak en meer verbinding met wetenschappelijk onderzoek. Ook voor het werken in de vrije tijd, kiezen we nadrukkelijk voor een meer maatschappelijke rol en gaan we ons richten op kinderen die niet vanzelfsprekend naar ons toekomen. Daar komt ook de wens voor verhuizing uit voort. We willen op een toegankelijke en kindvriendelijke plek zitten, midden in de wijk, waar kinderen makkelijk kunnen binnenlopen.
Beoordeling van de aanvraag
Villa Zebra is een begrip in Rotterdam. De Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur is enthousiast over het sterke artistieke beleid in combinatie met het bijzondere (landelijke) aanbod tot nu toe. De huidige Cultuurplanaanvraag staat echter in het teken van grote veranderingen. Het goed geschreven plan blinkt volgens de Raad niet uit in realiteitszin. De vernieuwingsplannen zijn te vaag en nauwelijks uitgewerkt. Of en in welke mate VZ die zal kunnen realiseren, hangt af van de vraag of de organisatie een nieuwe directeur én een nieuwe locatie weet te vinden. De Raad maakt zich dan ook zorgen. De RRKC erkent de artistieke kwaliteit, maar vraagt zich nu af of VZ deze weet te behouden.
Beeldende kunst blijft het hoofdproduct: Villa Zebra neemt kunstenaars ‘in huis’. Nieuw is dat zij meer uiteenlopende kunstdisciplines wil gaan betrekken en samenwerkingen wil aangaan met spoken word kunstenaars. De Raad waardeert het dat Villa Zebra haar kracht wil bewaren: kinderen meenemen in de makerswereld.
Positie in het culturele veld
De huidige positie in het culturele veld van Villa Zebra is goed, maar de aangekondigde veranderingen maken de toekomst onzeker. VZ blijft een combinatie van binnen- en buitenschools aanbod maken voor de stad, maar wil dit gaan doen vanuit een nieuwe hoofdvestiging en enkele satellieten. De Raad vraagt zich af wat de relevantie nog is van Villa Zebra nu de musea ook heel goede educatieve programma’s brengen. De plannen reflecteren hier niet op.
Villa Zebra wil een broedplaats creëren op een nieuwe hoofdvestiging in Rotterdam-Zuid, waar ruimte is om te experimenteren en om publiek en scholen te ontvangen. In combinatie met satellieten (mini-villa’s) in de wijken, wil de organisatie de aandacht meer richten op kinderen met uitdagingen, en vanuit de satellieten duurzame relaties met kinderen opbouwen. Die nieuwe locaties zijn echter nog niet bekend. De verhuizing is volgens Villa Zebra vooral noodzakelijk, omdat de huidige locatie niet kindvriendelijk is. De Raad vindt dat Villa Zebra de locatie (te) gemakkelijk loslaat.
Cultureel aanbod
Cultuureducatie in vrije tijd en in onderwijs voor kinderen van twee tot en met twaalf jaar is de kernactiviteit van Villa Zebra. Voor kinderen tot en met zeven jaar ligt de nadruk op het stimuleren van waarneming en verbeelding, op zelf doen en zelf ervaren. Kinderen van acht tot en met twaalf jaar kunnen deelnemen aan projecten waarin ze creatieve makers ontmoeten. De Raad vindt dat VZ met deze werkwijze onderscheidt, maar de plannen om hiermee de wijken in te gaan zijn niet concreet genoeg uitgewerkt.
Binnen het onderwijs wil Villa Zebra zich meer gaan richten op scholen met kwetsbare kinderen, op scholen in Rotterdam Zuid en op het speciaal onderwijs. Daarmee gaat het om uitbreiding van het aantal scholen dat VZ bedient en om het verdiepen van de bestaande programma’s. De Raad is positief over deze laatste ambitie. Waar de installaties en tentoonstellingen op de eigen locatie de zintuigen prikkelen en ruimte voor laten voor vrije interpretatie van kinderen, zijn de schoolse afrondende activiteiten didactisch minder interessant, meent de Raad.
De Raad maakt zich zorgen over de bedrijfsvoering van Villa Zebra. Na het vertrek van de directeur, gooide het bestuur het roer om; of VZ de nieuwe koers blijft volgen, is nog maar de vraag. De Raad ziet in het plan geen concrete beleidsvoornemens, en vraagt zich af in hoeverre de koerswijziging draagvlak heeft binnen de organisatie. Het is de Raad ook niet duidelijk hoe Villa Zebra de vernieuwing wil gaan financieren, temeer omdat de nieuwe huisvesting niet meer mag gaan kosten dan de huidige, terwijl Villa Zebra zich op meerdere locaties gaat vestigen.
Omdat nog geen nieuwe directeur is gevonden, vervult een van de bestuursleden tijdelijk deze rol. Het bestuur stuurt sterk, maar VZ heeft een sterke directeur en gedreven medewerkers nodig om de veranderingen te realiseren.
Fair Pay
Villa Zebra onderschrijft de Fair Practice Code en past de uitgangspunten toe. Het personeel wordt beloond volgende CAO Sociaal Werk. De kunstenaars die aan Villa Zebra verbonden zijn ontvangen een redelijk honorarium. De Raad is hier uiteraard positief over.
Financieringsmix
De Raad is negatief over de financieringsmix, die kwetsbaar is en inkomsten (te) rooskleurig inschat. De wens om de eigen inkomsten te verhogen, is bovendien gebaseerd op nieuwe huisvesting die er nog niet is. Ook matchen de opgevoerde cijfers niet met wat er de afgelopen jaren is bereikt. Ten slotte vindt de Raad het onacceptabel dat Villa Zebra in de meerjarenbegroting structureel budget reserveert om het eigen vermogen aan te zuiveren. Het opbouwen van weerstandsvermogen is belangrijk, maar het voert te ver om dit te begroten.
Villa Zebra besteedt aandacht aan de code culturele diversiteit, en presenteert een visie op de vier p’s. De nadruk ligt sterk op culturele diversiteit en minder op inclusiviteit, maar de Raad constateert dat bewustzijn aanwezig is.
Publiek
De Raad is redelijk positief over het publieksbereik van Villa Zebra. Het bereik is wellicht weinig cultureel divers, maar de organisatie is binnen de logische doelgroepen onverminderd aantrekkelijk. Villa Zebra haalt ook een groot bereik onder de doelgroep ‘stedelijke toekomstbouwers’, een doelgroep die gewoonlijk weinig gebruikmaakt van het culturele aanbod. Villa Zebra wil onderzoeken hoe dit komt en meer kinderen binnen die doelgroep bereiken. De Raad vindt de zoektocht naar verbinding met (kwetsbare) wijken prijzenswaardig, maar nog weinig concreet. Dit geldt ook voor de ambitie om de betrokkenheid van ouders bij Villa Zebra te vergroten. Dat zal meer vergen dan alleen maar in de wijken aanwezig zijn.
Personeel
Villa Zebra heeft de ambitie om de diversiteit onder het personeel te vergroten; de organisatie wil meer een afspiegeling van de bevolking zijn. VZ stelt een tijdpad voor waarin dit bereikt moet zijn. De Raad is positief over deze inhaalslag.
Villa Zebra wil innoveren door zich meer te richten op de actualiteit en maatschappelijke onderwerpen. Ook wil zij kortlopende projecten aanbieden om beter aan te sluiten bij de belevingswereld van kinderen. Inzet van het kinderpanel dat adviseert over de programmering, verdient waardering. De kernkwaliteit van Villa Zebra – kinderen meenemen in de makerswereld – vindt de Raad nog steeds innovatief.
Villa Zebra heeft hoge ambities: verhuizen, naast het primair onderwijs ook het speciaal onderwijs beter gaan bedienen, een groter bereik in (kwetsbare) wijken. Voor deze ambities heeft VZ nog weinig concrete plannen gemaakt, noch een marketingplan en een helder financieel plan. Daarom vraagt de Raad zich sterk af of de gepresenteerde plannen wel realistisch zijn.
Villa Zebra weet partijen over het algemeen goed te vinden. In huidige programma’s werkt VZ samen met onderwijsinstellingen en enkele culturele partners. Om de nieuwe plannen te realiseren noemt VZ nieuwe samenwerkingspartners uit het sociale domein. Hoewel de RRKC veel mogelijkheden tot samenwerking ziet voor VZ, lijkt nog geen sprake van daadwerkelijke nieuwe samenwerkingen.
geadviseerd subsidiebedrag
De Raad adviseert het college een bedrag van € 375.500 te reserveren en dit onder voorbehoud toe te kennen aan Villa Zebra. De organisatie moet vóór 1 januari 2021 een nieuwe directeur aanstellen en een concreet uitgewerkt meerjarenbeleidsplan indienen.