Theater Rotterdam

Advies

Geadviseerd subsidiebedrag
RCB-instelling
Gevraagd subsidiebedrag
€ 9.217.000
Subsidie in Cultuurplan 2017-2020
€ 8.909.000
Prijspeil 2020. Bron: Gemeente Rotterdam

Samenvatting van het advies

Beoordeling van de aanvraag

De Raad heeft de stellige indruk dat Theater Rotterdam meer tijd nodig heeft om het meerjarenplan verder uit te kristalliseren en aan te passen aan de veranderende situatie. Theater Rotterdam heeft een omvangrijke fusie achter de rug, en nog steeds zijn er stevige uitdagingen voor de organisatie. De Raad heeft door de ongelukkige timing van de benoeming van de overigens veelbelovende nieuwe artistiek leider behoefte aan een nader uitgewerkt meerjarenbeleidsplan. Dit betreft zowel haar visie op het artistieke beleid als op de relatie van Theater Rotterdam met de stad, haar positie binnen de organisatie en de artistieke samenwerking met de vaste regisseurs en gezelschappen. Het huidige plan geeft tevens onvoldoende informatie over de aard en inhoud van de samenwerking met de twee vaste partnergezelschappen Urland en Wunderbaum.

Gezien zijn staat van dienst en het hoge niveau waarop het al jarenlang presteert, heeft de Raad voldoende vertrouwen in de slagkracht en kwaliteit van Theater Rotterdam.

Concluderend adviseert de Raad de beoordeling van de aanvraag uit te stellen en Theater Rotterdam de gelegenheid te geven om – binnen een nader af te spreken periode – een aangepast meerjarenplan in te dienen, dat duidelijkheid biedt over de in dit advies genoemde aandachtspunten.

Overstijgende verantwoordelijkheid RCB-instelling

Met een groot netwerk neemt Theater Rotterdam een stevige positie in de stad in. De organisatie neemt vooral een instellingsoverstijgende verantwoordelijkheid op het gebied van talentontwikkeling en publieksbereik. De Raad is van mening dat Theater Rotterdam zich de komende periode sterker kan profileren in zijn RCB-taken.

Samenvatting van de aanvraag geschreven door de instelling

In 2017 zijn het RO Theater, de Rotterdamse Schouwburg en het Productiehuis Rotterdam gefuseerd tot Theater Rotterdam (TR). We zijn gestart met grote ambities en brachten een groot ensemble van makers samen met elk hun unieke artistieke kwaliteit.

We hebben successen geboekt én we hebben ervaren dat het tijd kost om een herkenbaar gezicht van TR naar buiten te ontwikkelen. We zagen de diversiteit in onze programmering en producties toenemen, maar de organisatie is nog geen afspiegeling van de stad.

Het idee en de reden achter de fusie – de kracht van de combinatie van theater maken, theater presenteren én talent ontwikkelen in één huis – staat nog steeds overeind en vormt de ruggengraat en het artistieke DNA van onze organisatie. De lessen uit de afgelopen jaren vertalen we in het beleidsplan 2021-2014.

TR maakt en programmeert veelvormig, vernieuwend en geëngageerd theater dat schuurt én inspireert en uitdrukking geeft aan de maatschappelijke onderwerpen en artistieke gevoeligheden van deze tijd.

In de planperiode 21-24 werkt TR vanuit een integrale artistieke visie die gebaseerd is op de verbinding van zijn kernfuncties Produceren, Programmeren en Talent ontwikkelen, met een vierde, voor de sector innovatieve functie: Publiek & Interactie (P&I). Deze laatste functie vormt de verbinding tussen onze artistieke functies en tussen TR, de stad Rotterdam en ons publiek. P&I komt voort uit een samenwerking van de functies Marketing en Educatie en belichaamt de belangrijkste artistieke en sociale waarden van TR: dialoog, openheid en betrokkenheid.

Ons artistieke profiel presenteren we als een drieluik. Het centrale middenluik wordt ingevuld door onze makers en hun voorstellingen – Alida Dors, Davy Pieters, Erik Whien en Pieter Kramer – en de collectieven Wunderbaum en URLAND. Zij werken veelal interdisciplinair tussen de disciplines dans, taal en performance en laten zich inspireren door Rotterdam en de grootstedelijke vragen.

Het makershuis zal worden geleid door een artistiek directeur met een heldere rol en mandaat. Deze positie is thans vacant.
Het rechterluik is de ruimte waar jong podiumtalent wordt begeleid en ontwikkeld door Productiehuis Theater Rotterdam. We slaan (als Ontwikkelinstelling) de handen ineen met MAAS Theater en Dans waarmee we onze slagkracht en werking verder versterken.
Het linkerluik bestaat uit onze rijke en innovatieve (inter)nationale programmering.

We presenteren veelvuldig ‘Language No problem’ programmering waarbij de Nederlandse taal geen barrière vormt.

TR maakt onderdeel uit van de RCB en Rotterdam is ons belangrijkste actieterrein. We sluiten een “moreel contract” met de stad om verantwoordelijkheid te nemen op het gebied van talentontwikkeling en educatie. We dragen bij aan het versterken van de theaterketen.

We investeren in verbindingen met nieuwe communities en geven ruimte aan concrete initiatieven.
We willen aansluiting vinden bij wat er leeft in de stad, niet opleggen wat er moet leven in de stad. We stellen onze kennis en ervaring beschikbaar, maar evengoed leren we ook van andere samenwerkingspartners en communities (each one, teach one).
We laten zien hoe we invulling geven aan inclusiviteit, interconnectiviteit en innovatie.

Beoordeling van de aanvraag

De Raad ziet Theater Rotterdam (TR) als een geïnspireerd, grootstedelijk en internationaal georiënteerd theater. Met de combinatie van podium, productiehuis en huis voor talentontwikkeling onderscheidt TR zich in de stad en daarbuiten. De uitdagingen en veranderingen binnen de organisatie hebben in de optiek van de Raad echter tot gevolg dat de meerjarenplannen onvoldoende zijn uitgekristalliseerd en aangepast aan de recente ontwikkelingen. Daardoor blijft de artistieke signatuur en de specifieke rol van de vier makers en twee gezelschappen daarbinnen onduidelijk.

De Raad heeft vernomen dat Alida Dors is aangesteld als artistiek leider en expliciet niet als artistiek directeur. Naast deze functie zal zij in de komende periode ook als maker werkzaam zijn bij Theater Rotterdam. De Raad vraagt zij zich af hoe de keuze voor Alida Dors zich in artistieke zin gaat verhouden tot het programma en de huidige makers. De Raad ziet niet helder voor zich hoe het makerschap en artistiek leiderschap in de praktijk valt te combineren.

De Raad waardeert de ruimte die Theater Rotterdam nieuwe makers biedt om binnen de organisatie voorstellingen te maken, onder meer in het Productiehuis Rotterdam. Samenwerking tussen Theater Rotterdam en MAAS theater en dans op het gebied van talentontwikkeling vindt de Raad passend.

Gezien zijn staat van dienst en niveau waarop TR al jarenlang presteert, heeft de Raad vertrouwen in de artistieke kwaliteit en de slagkracht van Theater Rotterdam om de genoemde uitdagingen het hoofd te bieden. De Raad verwacht dat de organisatie meer tijd nodig heeft om de veranderende situatie in het meerjarenplan uit te werken en het artistieke profiel aan te scherpen.

Theater Rotterdam heeft een omvangrijke fusie achter de rug en ziet zich geconfronteerd met uitdagingen binnen de organisatie. De Raad vindt het onduidelijk op welke manier en binnen welke termijn invulling gegeven zal worden aan de functie(s) van de artistiek directeur / artistiek leider. De Raad is benieuwd hoe het organogram van Theater Rotterdam eruit gaat zien, vooral hoe makershuis, productie en programmering zich tot elkaar gaan verhouden.

Het beleidsplan van Wunderbaum is als bijlage toegevoegd aan het meerjarenplan van TR. De Raad veronderstelt dat Wunderbaum deel uitmaakt van de organisatie en begroting van Theater Rotterdam, maar kon hierover onvoldoende informatie vinden om dat te beoordelen. Dit zou in een aangepast meerjarenbeleidsplan duidelijker uitgewerkt moeten worden.
URLAND heeft zelfstandig een aanvraag bij de gemeente ingediend. De Raad mist in de aanvraag voldoende achtergrondinformatie over de gekozen samenwerkingsconstructie met deze gezelschappen.

De Raad beoordeelt de financiële situatie van Theater Rotterdam als gezond. De financieringsmix leunt sterk op publieke middelen, maar laat eveneens voldoende eigen vermogen en eigen inkomsten zien. De Raad signaleert stijgende lasten voor huisvesting en onderhoud.

Fair Pay
De aanvraag van Theater Rotterdam getuigt van een zorgvuldige omgang met de Fair Practice Code en fair pay. De organisatie gebruikt de cao toneel en dans als richtlijn voor zowel het vaste personeel als zzp’ers. Zij werkt er expliciet aan het ziekteverzuim terug te brengen.

Theater Rotterdam zet de nodige stappen om diversiteit in de werkwijze te integreren en toont zich proactief met de aanstelling van een Cultuurcurator Diversiteit. De ontwikkelingen blijken vooral op het gebied van personeel, het werken met nieuwe makers voor talentontwikkeling en het bereik onder scholieren. De programmering en het reguliere publiek vragen om meer diversiteit, oordeelt de Raad.

Publiek
De Raad ziet het publiek als overwegend  traditioneel theaterpubliek, maar waardeert het brede bereik van de cultureel gemengde doelgroep jongeren. Theater Rotterdam neemt zich voor de publieksaantallen te laten stijgen en de diversiteit te versterken, door onder meer verbindingen met diverse community’s tot stand te brengen. De Raad is positief over deze ambitie, maar hecht belang aan een concreet plan van aanpak om de kans van slagen te verhogen.

Personeel
Theater Rotterdam zet zichtbare stappen in het diversifiëren van het personeel, ook op hogere niveaus binnen de organisatie en werkt vooral op het gebied van talentontwikkeling samen met nieuwe makers met verschillende achtergronden. De Raad ziet deze ontwikkelingen op het gebied van diversiteit met vertrouwen tegemoet.

De aanvraag van Theater Rotterdam laat in geringe mate innovatieve ontwikkelingen zien. Het theater biedt ruimte voor experiment en hiervan gaat een zekere artistieke innovatie uit. Op het gebied van educatie, samenwerkingsvormen en partnerschappen is enige vernieuwing te zien, maar TR vervult hierin geen overtuigende voortrekkersrol.

De Raad is positief over het grote netwerk van samenwerkingspartners, maar hoe TR dit netwerk inzet voor de maatschappelijke opgaven van de stad, kan de Raad niet opmaken uit de aanvraag.
Samenwerking met de Pauluskerk, het Rotterdams Wijktheater en een initiatief als Café Fatal ziet de Raad als aansprekende ontwikkelingen.

Met een groot netwerk neemt Theater Rotterdam een stevige positie in de stad in. De organisatie neemt vooral een instellingsoverstijgende verantwoordelijkheid op het gebied van talentontwikkeling en publieksbereik. De Raad is van mening dat Theater Rotterdam zich de komende periode sterker kan profileren in zijn RCB-taken.

Aanpassingen

De Raad adviseerde de beoordeling van de aanvraag uit te stellen en Theater Rotterdam de gelegenheid te geven om een aangepast meerjarenplan in te dienen, dat duidelijkheid biedt over de in dit advies genoemde aandachtspunten.

Op 24 september 2020 heeft de Raad het aangepaste beleidsplan ‘Theater Rotterdam Koers 2021-2024‘ ontvangen. Op 14 oktober 2020 heeft de Raad het visiedocument ter beoordeling voorgelegd aan de cultuurplancommissie theater. Hieronder volgt de conclusie:

Conclusie
De Raad is enthousiast over de ingezette koers van Theater Rotterdam met de kanttekening dat die soms als idealistisch en abstract overkomt en verdere concretisering behoeft. Hij adviseert positief over het plan maar blijft waakzaam voor wat betreft de uitvoering. Om die reden beveelt de Raad aan om Theater Rotterdam behalve de jaarlijkse monitoring na twee jaar te evalueren op in ieder geval de volgende punten:
• concrete planvorming en uitvoering van activiteiten conform de meerstemmige benadering
• de relatie met de landelijke opdracht
• een verzelfstandiging van Wunderbaum
• een aangescherpte en toetsbare positie van de artistiek leider in het bestuur en ten opzichte van de makers en gezelschappen
• de rol van Theater Rotterdam als RCB instelling

Het complete advies en de reactie van wethouder Kasmi zijn hier te lezen:
Advies aangepast beleidsplan Theater Rotterdam
Reactie wethouder Kasmi