Gepubliceerd op:

10 oktober 2014

Commissie Putters: Overheid zou brede maatschappelijke betekenis musea centraal moeten zetten in beoordeling


Rapport "Musea voor Mensen"

Vandaag is op het Museumcongres te Leeuwarden het rapport Musea voor Mensen van de commissie Putters gepresenteerd. In het rapport reikt de commissie musea, branche en overheden adviezen aan betreffende: profilering, educatie en besturing, toezicht en verantwoording van de musea. In Musea voor Mensen stelt de commissie Putters de betekenis van musea centraal: voor de samenleving, voor mensen. Musea vervullen met hun collecties een essentiële rol in de maatschappij. Er is een nieuw elan in de sector waarneembaar. De externe gerichtheid is enorm gegroeid en samenwerking met andere instellingen is eerder regel dan uitzondering. Op het oog staat de sector er uitstekend voor: musea zijn populair, het bezoek groeit. Maar cijfers vertellen niet het hele verhaal. 

In het rapport reikt de commissie musea, branche en overheden adviezen aan betreffende:
– profilering, positionering en verankering van de musea
– musea en onderwijs
– governance van de musea: besturing, toezicht en verantwoording.

Musea voor Mensen beschrijft actuele voorbeelden uit de museale praktijk. Bovendien bevat het do’s-and-dont’s die relevant zijn voor overheden en musea met plannen voor integratie of fusie met museale of andere culturele instellingen.
Overwegend vanuit een consumentenperspectief kijken naar musea is niet verstandig en leidt tot verschraling van kwaliteit. Musea moeten worden beoordeeld op hun variëteit en maatschappelijke meerwaarde. “Voer het gesprek achter de omzet en bezoekcijfers. Ontwikkel een beoordelings- en verantwoordingssystematiek die recht doet aan de variëteit en de maatschappelijke waarde van musea, zoals hun bijdragen aan onderwijs, toerisme of de creatieve industrie. Maak wanneer subsidies worden stopgezet een maatschappelijke kosten-baten analyse”, aldus Kim Putters in het rapport ‘Musea voor Mensen’.

De commissie Putters adviseert musea te kiezen voor een helder eigen profiel met een herkenbare collectie. Putters: “Wees helder in wat voor soort museum je wilt zijn, draag dat uit, spits je collectie hierop toe en kies daar partners op uit. Het museum van de toekomst is een museum dat zich bewust is van de ambities en belangen van stakeholders, zoals bedrijven, maar ook zorginstellingen voor activiteiten rond doelgroepen uit die sector. Musea moeten belanghebbenden steeds weer overtuigen van hun meerwaarde. Samenwerking – zowel inhoudelijk als organisatorisch – kan musea helpen hun slagkracht te vergroten”.

De rol van de overheid zou volgens de commissie vooral stimulerend en ondersteunend moeten zijn, gericht op verbinding tussen bijvoorbeeld musea en onderwijs en het bedrijfsleven. Ook de verschillende overheden die met een museum te maken hebben moeten samenwerken, zonder tegenstrijdige eisen te stellen.

Reactie Museumvereniging

Siebe Weide, algemeen directeur Museumvereniging onderschrijft de conclusies van de Commissie Putters: “Musea voor Mensen bepleit onder andere een integrale beoordeling van de betekenis van musea voor de maatschappij. Visitaties kunnen daar invulling aangeven. Wij gaan in de aanloop naar de Cultuurnotaperiode 2017 graag in gesprek hierover met de minister van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap.”

Leden commissie Putters

Deze commissie staat onder voorzitterschap van Kim Putters (Sociaal en Cultureel Planbureau) en bestaat verder uit Pieter Geelen (medeoprichter TomTom en oprichter Turing Foundation) en Manfred Sellink (directeur Musea Brugge).Claartje Bunnik (Bunnik Beleid en Advies) was secretaris.

Samenwerking museale veld
Een klankbordgroep heeft de commissie Putters terzijde gestaan met waardevolle adviezen en reflectie. Deze klankbordgroep bestond uit:
Annabelle Birnie (Drents Museum)
Edwin van Huis (Naturalis Biodiversity Center)
Arnoud Odding (Rijksmuseum Twenthe)
Wim Pijbes (Rijksmuseum)
Marjan Scharloo (Teylers Museum)
Benno Tempel (Gemeentemuseum Den Haag)

Eerder onderzoek
Musea voor Mensen bouwt voort op twee eerder verschenen rapporten: Musea voor Morgen (2012) van de commissie Asscher-Vonk I en Proeven van Partnerschap (2013) van de stuurgroep Asscher-Vonk II. Het eerste rapport adviseerde musea meer samen te werken, het tweede rapport was een vervolg en beschreef zowel criteria voor samenwerking als 150 inspirerende voorbeelden. Lees eerdere rapporten hier.

Download het rapport hier: Musea voor Mensen. Download hier de speech van Kim Putters: Toespraak Kim Putters.