Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival

Advies

Geadviseerd subsidiebedrag
€ 0
Gevraagd subsidiebedrag
€ 350.000
Subsidie in Cultuurplan 2017-2020
€ 287.000
Prijspeil 2020. Bron: Gemeente Rotterdam

Samenvatting van het advies

Beoordeling van de aanvraag

Het Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival (GF) is een uniek evenement voor Rotterdam. Het festival biedt een programma op het allerhoogste niveau met groot klassiek symfonisch repertoire uit de artistieke koker van Valery Gergiev. Het vierdaags festival speelt zich grotendeels af in de Doelen, maar heeft volgens de Raad verder nauwelijks inbedding in de stad.

De formule van het festival is volgens de Raad uitgekristalliseerd. Door de beperkte innovatie blijft het een traditioneel festival dat nauwelijks nieuwe doelgroepen weet te bereiken.

Geadviseerd subsidiebedrag

De Raad adviseert negatief over de gevraagde subsidie. Door integratie van het festival in de kernactiviteiten van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, waarin naast de reguliere programmering plaats is voor bijzondere festivals, vervalt de noodzaak om het Gergiev Festival in een aparte stichting met eigen subsidiegeld te continueren.

Samenvatting van de aanvraag geschreven door de instelling

Het Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival is al een kwarteeuw het belangrijkste puur symfonische festival van Nederland en staat ook internationaal hoog aangeschreven. Het biedt – gedreven door de energie en inspiratie van Valery Gergiev, een van ‘s werelds grootste dirigenten – een onvergetelijke muzikale ervaring aan een zo breed mogelijk samengesteld publiek én een zeer divers keur aan performers.

Zo helpt het festival een indrukwekkende traditie van symfonische muziek in Rotterdam levend te houden en met een combinatie van topkwaliteit en laagdrempeligheid een nieuw publiek voor deze kunstvorm te winnen. De resultaten van publieksonderzoek laten steevast zien dat deze doelen worden gehaald, mede doordat het festival zich in zijn 25-jarig bestaan voortdurend weet te vernieuwen – mét behoud van zijn unieke eigenheid.

Sinds 2013 beslaat het festival vier dagen in het najaar en speelt zich af op meerdere locaties in de stad, met De Doelen als (akoestisch) voor de hand liggend middelpunt. Centraal staan de symfonische concerten, waarin het Rotterdams Philharmonisch Orkest, het orkest van het Mariinsky Theater uit Sint Petersburg, en vanaf 2022 ook de Münchner Philharmoniker (allemaal ‘eigen’ orkesten van Gergiev) worden geleid door de maestro zelf.

Deze symfonische kern wordt traditiegetrouw omgeven met een zeer diverse randprogrammering voor nieuwsgierige liefhebbers en doorgewinterde kenners. In deze randprogrammering willen we ons nóg verder ontwikkelen om nieuwe verbindingen met de stad en de actualiteit te realiseren, én om naar een nieuw, jonger en nog diverser publiek op zoek te gaan.

In het Rotterdamse cultuuraanbod is het festival al jaren een onmisbaar ingrediënt. Daarbij bewijst de programmering – in lijn met Gergiev’s artistieke overtuiging – dat inclusiviteit en culturele uitwisseling kernwaarden van het festival zijn. Bovendien is muziek intrinsiek inclusief: ze ontleent haar zeggingskracht aan de universele herkenbaarheid van de betekenissen en emoties die die ze verklankt. Zo veel mogelijk mensen met elkaar de gelegenheid bieden zich hierdoor te laten raken, daar gaat het om.

Een nieuwe, innovatieve blik op de randprogrammering biedt uitgelezen kansen voor verdere ontwikkeling. Door de samenwerking aan te gaan met verschillende (Rotterdamse) partners zal het festival over grenzen kijken en (nieuwe) uitdagingen aangaan. Denk hierbij aan combinaties met andere vormen van kunst en cultuur, waarvoor een rijk Rotterdams én internationaal speelveld ter beschikking staat. Met andere Rotterdamse organisaties en festivals zal worden onderzocht waar raakvlakken bestaan of kunnen ontstaan. Het festival wil geïnspireerd worden én inspiratiebron zijn.

Gemeentelijke subsidie is onmisbaar. In de komende vier jaar wordt toegewerkt naar een verhouding van 70% eigen inkomsten en 30% subsidie. Ondanks het feit dat sponsoring door het bedrijfsleven moeizamer wordt en de kosten blijven stijgen lijkt dit haalbaar, onder andere door een nieuwe focus op particulier mecenaat.

Zo ziet het Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival de toekomst. Symfonische muziek van wereldklasse, gebracht door het Rotterdams Philharmonisch Orkest en andere toporkesten onder leiding van Valery Gergiev, een levende legende. Aangevuld met een spannende, actuele en relevante randprogrammering, die actief wordt ingezet om al dat moois zijn weg te laten vinden naar zo veel mogelijk mensen. Een festival waar Rotterdam en Nederland trots op mogen zijn.

Beoordeling van de aanvraag

Het jaarlijkse Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival (Gergiev Festival) heeft een traditie in het presenteren van symfonische muziek op topniveau. Het staat in Nederland en internationaal hoog aangeschreven. In 2020 bestaat het festival 25 jaar. De Raad is overtuigd van zijn artistieke kwaliteit; het vakmanschap en de zeggingskracht van het hoofdprogramma zijn ontegenzeglijk groot. Daarentegen is de visie op het randprogramma beperkt. De Raad vindt dat dit onderdeel een verdere uitwerking nodig heeft om te kunnen overtuigen.

Positie in het culturele veld
Het vierdaags festival speelt zich grotendeels af in de Doelen; het heeft volgens de Raad nauwelijks inbedding in de rest van de stad. Met de randprogrammering wil het festival zich de komende jaren verder ontwikkelen en actief op zoek gaan naar nieuwe verbindingen. Het noemt echter geen specifieke organisaties waarmee het die verbindingen wil aangaan, behalve de partners waarmee het Gergiev Festival al samenwerkt.

Cultureel aanbod
Het festival heeft altijd een thema, in 2021 is dit de componist Igor Stravinsky die 50 jaar geleden overleed. Het festival wil die gelegenheid aangrijpen om naast grootschalig werk, dat voor een deel zelden of nooit gespeeld wordt, meer verdieping in het programma aan te brengen.

Talentontwikkeling is zichtbaar bij de selectie van solisten, waarbij het festival de kans geeft aan aanstormend talent of recente winnaars van het Internationale Tsjaikovski Concours.

Het Gergiev Festival ontwikkelt zelf geen educatieve activiteiten, maar gebruikt de kennis van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, waardoor dit aspect in de opzet van het festival aan de orde komt. Hoe het Gergiev Festival dit aspect vormgeeft, beschrijft het plan niet, wel vermeldt het in dit kader een familievoorstelling.

Rotterdam Festivals
Rotterdam Festivals is van mening dat het jaarlijkse festival door de naamgever bijdraagt aan zijn prioriteitsthema ‘(inter)nationale cultuurstad’.

In de financiële bedrijfsvoering valt de verstrengeling met het Rotterdams Philharmonisch Orkest op, een gevolg van de onderlinge doorberekening van kosten. De Raad ontkomt niet aan de indruk dat het bedrag voor de staf fors is, in verhouding tot de line-up van het festival. Voor een vierdaags festival is de organisatie zwaar opgetuigd; deze opmerking maakte de Raad ook in het advies voor het huidige cultuurplan. De inkomsten uit sponsoring en private fondsen nemen weliswaar toe, maar minder dan vanuit de nauwe relaties van het bestuur met het bedrijfsleven zou mogen worden verwacht.

Financieringsmix
Het festival wil groeien naar een verdeling van 70 procent eigen inkomsten en 30 procent subsidie. De Raad vindt dit een lovenswaardig streven, maar vindt ook dat de overheadkosten erg hoog zijn.

De Raad ziet de toekomst van het Gergiev festival meer als een vaste activiteit van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. De Raad is van mening dat het festival zou kunnen worden geïntegreerd in de kernactiviteiten van het orkest, dat er zelf voor kiest om in zijn reguliere programmering plaats te maken voor festivals waarin bijzondere componisten worden uitgelicht. Het festival zou volgens de Raad op korte termijn in het orkest kunnen integreren.

Fair Pay
Het Gergiev Festival past fair pay toe. Er is nauwelijks sprake van personeel, wel zijn er veel vrijwilligers. De Raad tekent aan dat het festival geen informatie verstrekt over of het fair pay toepast op ingehuurd personeel, zoals zzp’ers en musici.

De aanvrager schrijft dat hij de komende jaren wil onderzoeken hoe in de randprogrammering de inhoud meer inclusiviteit en interconnectiviteit kan genereren. Hiervoor wordt het artistieke team uitgebreid met iemand die gespecialiseerd is in andere dan klassieke genres. Ook wil het festival lokaal talent een kans geven. Het Gergiev Festival heeft naar de mening van de Raad hiermee een plan dat weinig samenhang vertoont.

Publiek
Het jaarlijks Gergiev Festival bereikt gemiddeld 12.000 bezoekers. Het ouder en hoger opgeleid publiek valt binnen de culturele doelgroepen ‘klassieke kunstliefhebbers’ en ‘elitaire cultuurminnaars’. De Raad tekent aan dat de concerten in de Doelen niet altijd uitverkocht zijn. Het festival kan hier nog steeds winst behalen, wat ook geldt voor diversiteit van de doelgroepen.

Het festival probeert vernieuwing van het publiek te realiseren door nieuwe vormen van programmering. In het plan ontbreekt een uitgebreide beschrijving van die vormen behalve dat een begin is gemaakt met digitalisering. Door de randprogrammering hoopt de organisatie nieuw publiek te bereiken, maar die randprogrammering is zwak uitgewerkt. De Raad vraagt zich af of die belemmering ook optreedt bij de toegangsprijzen van het randprogramma. In het plan ontbreken cijfermatige ambities en marketingmiddelen.

Personeel
Het personeel van het festival is overwegend wit en de organisatie heeft geen strategie hoe het de code diversiteit en inclusie de aankomende jaren gaat hanteren.

Het Gergiev Festival zoekt naar vernieuwing door samenwerking met andere kunstvormen. In het plan beschrijft het festival een aantal innovatieve manieren waarop het de muziek de laatste jaren presenteerde, zoals een piano marathon of late night concerten, maar voor de nieuwe Cultuurplanperiode staan nauwelijks innovatieve activiteiten beschreven.

Vaste culturele partners van het Gergiev Festival zijn De Doelen, het RPhO en de Laurenskerk. Met Codarts wil het festival een intensievere relatie aangaan. De wens voor een toekomstige samenwerking met Maas theater en dans oogt interessant, en de Raad is benieuwd naar de uitwerking hiervan.

geadviseerd subsidiebedrag

De Raad adviseert de gevraagde subsidie voor het Gergiev Festival af te wijzen. Door integratie van het festival in de kernactiviteiten van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, waarin naast de reguliere programmering plaats is voor bijzondere festivals, vervalt de noodzaak om het Gergiev Festival in een aparte stichting te continueren.